Plan van Aanpak

Het Plan van Aanpak is een eerste stap bij het schrijven van de scriptie. Dit artikel kan je wellicht op weg helpen.

Als je een Hbo scriptie gaat schrijven moet je vaak eerst een Plan van Aanpak opstellen. Een plan van aanpak, afgekort als PvA, is de eerste stap richting het schrijven van je scriptie. Niet alle Hbo opleidingen vragen een PvA. Ook de richtlijnen voor het opstellen van een PvA kunnen per opleiding verschillen. Maar een PvA kent wel een zekere opbouw, cq vaste elementen.

Wat is een Plan van Aanpak

Het doel van het PvA is om voorafgaand aan het schrijven van je scriptie helder te krijgen wat je gaat onderzoeken, hoe je dit gaat onderzoeken en hoe je dit gaat aanpakken. Het is namelijk belangrijk van te voren een goed beeld te hebben van het onderzoek en niet zomaar te beginnen. Daarnaast is een zekere planning ook handig om de voortgang te managen. Je wilt toch graag voor de inleverdatum klaar zijn.  Ook jouw school, c.q. schoolbegeleider wil zich graag een beeld maken hoe je een en ander denkt aan aanpakken en om tijdig bij te sturen. Tot slot, als je een afstudeerproject bij een bedrijf of organisatie doet is het ook van belang de opdrachtgever te infomeren over jouw onderzoekplan(nen).

Soms vraagt school voordat je begint een onderzoeksvoorstel (proposal). Een voorstel dient (meestal) om een beeld te krijgen of het onderwerp van voldoende niveau is om op af te studeren.

Wat staat er in een plan van aanpak?

De eerste stap voordat je een PvA kunt schrijven, is dat je je verdiept in het probleem van je opdrachtgever. Verzamel daarom zoveel mogelijk informatie tijdens kennismakingsgesprekken, voer een  vooronderzoek uit en stel vervolgvragen aan je stagebegeleider om duidelijk te krijgen wat je precieze onderzoeksdoelstelling moet zijn.

De opbouw van een PvA kan verschillen per opleiding. Check dus altijd de afstudeerhandleiding van jouw opleiding of vraag het na bij jouw afstudeerbegeleider. Een plan van aanpak heeft meestal de volgende structuur:

• Titelpagina
• Inhoudsopgave
• Inleiding en Organisatieomschrijving (indien van toepassing)
• Aanleiding en Probleemverkenning/-analyse
• Probleemstelling en hoofd- en deelvragen
• Doelstelling(en) en eindproduct
• Theoretisch kader
• Onderzoeksopzet: de methode(n) van dataverzameling/ onderzoek (methodologie)
• Planning en risicoanalyse
• Literatuurlijst

De onderdelen van een Plan van Aanpak

1. Inleiding

Begin met de context. Het plan van aanpak begint met een beknopte schets van het onderwerp van jouw onderzoek. Hierin beschrijf je ook het doel van het onderzoek en de mogelijke (maatschappelijke) relevantie ervan. Dit kan variëren van de actualiteit van het onderwerp tot het bijdragen aan het oplossen van een nog niet onderzocht probleem. Verder kun je in dit gedeelte kort de organisatie beschrijven waarvoor je het onderzoek uitvoert.

Het is belangrijk om in het plan van aanpak duidelijk aan te geven wie de opdrachtgever van het onderzoek is. Meestal is dit het bedrijf waar je stage loopt/hebt gelopen. Stel de organisatie kort voor zodat de lezer (docent/beoordelaar) een goed beeld krijgt van waar een en ander zich afspeelt. .

2. Probleembeschrijving (aanleiding en probleemanalyse) en probleemstelling
In de probleemverkenning/-analyse leg je uit welk probleem het bedrijf ervaart waarvoor je onderzoek doet. Meestal is daarvoor een soort vooronderzoek nodig. Als je geen onderzoek voor een bedrijf uitvoert, beschrijf dan het probleem dat je wilt onderzoeken. Sluit de beschrijving af met een korte, krachtige probleemstelling.

3. Hoofd- en deelvragen
Nadat je de probleemstelling in het plan van aanpak hebt geformuleerd, is het tijd om de hoofdvraag/centrale onderzoeksvraag en de deelvragen op te stellen. Begin met het formuleren van de hoofdvraag en ga daarna verder met de deelvragen. Soms is het belangrijk om de deelvragen toe te lichten. Geef dan kort aan waarom je ervoor hebt gekozen om deze specifieke deelvragen te onderzoeken.

4. Doelstelling en eindproduct
Het vastleggen van je doelstelling(en) zorgt ervoor dat zowel jij als je opdrachtgever dezelfde verwachtingen hebben van jouw onderzoek. Meestal plaats je de doelstelling(en)  in een paragraaf binnen het hoofdstuk over de probleemstelling. .

Het kan voorkomen dat je op basis van jouw onderzoek voor je scriptie ook een advies of concreet beroepsproduct oplevert. Beschrijf dan welk eindproduct je zult opleveren en hoe de opdrachtgever hier baat bij heeft. Als je voor ontwerpgericht onderzoek kiest, is het beschrijven van je eindproduct sowieso belangrijk.

5. Theoretisch kader
Je geeft vaak een vooruitblik op de te gebruiken theorieën en theoretische concepten en -modellen die je gaat gebruiken. In het Theoretisch kader (TK)  bespreek je kort de relevante theorieën die verband houden met je hoofdvraag en die nuttig zullen zijn bij het beantwoorden ervan. Beperk het aantal besproken theorieën tot hetgeen echt relevant is en zorg ervoor dat ze goed aansluiten op het onderzoeksgebied en onderwerp.

6. Methodologie
In je het hoofdstuk methodiek/ methodologie beschrijf je welke onderzoeksmethoden je gaat gebruiken om de hoofdvraag en de deelvragen te beantwoorden. Je geeft per deelvraag aan welke methode je wilt gebruiken en hoe je deze methoden verwacht toe te passen. Veelal gebruik je verschillende of meerdere methoden voor iedere deelvraag. Ook geef je een indicatie hoe je de kwaliteit, betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek denkt te realiseren.

7. Planning en risicoanalyse
De planning  van het afstudeerproject wordt doorgaans aan het einde van je plan van aanpak geplaatst. In de planning geef je aan hoelang het onderzoek zal duren en hoeveel tijd je aan elk onderdeel van de scriptie zult besteden.
Soms wordt er ook een risico inventarisatie gemaakt. In de risicoanalyse schat je de mogelijke beperkingen en gevaren in die je tijdens je onderzoek kunt tegenkomen. Een voorbeeld hiervan is tijdgebrek of de medewerking van beoogde respondenten, waardoor je mogelijk niet alle aspecten van het onderzoek even grondig kunt onderzoeken. Overweeg tevens hoe je deze risico's kunt aanpakken.

Soms heeft een PvA een stappenplan waarin je uitgebreider beschrijft welke stappen je tijdens je onderzoek zult nemen om uiteindelijk tot de onderzoeksresultaten te komen. Je kunt het onderzoek en schrijfproces schematisch weergeven.

8. Bronnenlijst
Aan het einde van je plan van aanpak of onderzoeksopzet voeg je een lijst toe van de gebruikte bronnen. Zorg ervoor dat je de bronnen in de literatuurlijst in alfabetische volgorde plaatst. Veel opleidingen hanteren de  APA referentiemethode als richtlijn voor je bronvermelding. 

Is het opzetten van een Plan van aanpak lastig?

Met de bovenstaande tips en richtlijnen heb je een prima leidraad om een goed PvA op te stellen. Maak daarbij wel gebruik van de mogelijkheid om ook met je afstudeerbegeleider en opleiding te overleggen.

Soms krijg je direct een GO om te beginnen met je onderzoek. Maar het kan ook dat je een voorlopige goedkeuring wordt gegeven. In dat geval is het belangrijk om wel eerst de aandachtspunten aan te pakken voordat je aan je scriptie begint. Ontvang je geen volledige goedkeuring, bespreek dan je situatie met je opleiding/begeleider en vraag om feedback.

En je kunt natuurlijk ook externe hulp in schakelen. scriptiebegeleiding.online helpt je graag met het PvA. Neem gerust contact op. Een adviesgesprek is bij scriptiebegeleiding.online geheel vrijblijvend en gratis.