Een scriptie schrijven met AI? Een scriptie schrijven zonder begeleiding door een docent? Natuurlijk kan dat. Het is al (meermaals) gedaan. Maar het blijkt minder eenvoudig dan gedacht. Een AI-scriptie vereist een zelfstandige student die kritisch kan nadenken.
De rol van een scriptiebegeleider is om studenten op weg te helpen bij hun afstudeerproject. Over het algemeen biedt deze begeleiding een belangrijke meerwaarde. Niet voor niets wordt de begeleiding vanuit de opleiding vaak aangevuld met externe begeleiding.
Met de snelle opkomst van AI-tools lijkt ook scriptiebegeleiding te veranderen. Logisch dat studenten het idee krijgen dat het schrijven van een scriptie met AI een appeltje-eitje wordt. Scriptiebegeleiding is dan niet meer nodig — vraag het gewoon aan ChatGPT.
Wat antwoordt ChatGPT op deze vraag?
Met AI-tools zoals ChatGPT (of GPT-5 😉) kun je tegenwoordig al een groot deel van het schrijfproces ondersteunen, maar dat betekent niet automatisch dat scriptiebegeleiding overbodig is.
Wat AI wél goed kan bij je scriptie
- Structuur en opzet: AI kan helpen bij het maken van een logische hoofdstukindeling en een sterke probleemstelling. Ook handig voor het schrijven van een eerste ruwe versie.
- Taal en stijl: AI kan zinnen verbeteren, academischer maken of helpen om je tekst vlotter te laten lopen.
- Bronnen zoeken en samenvatten: AI kan suggesties geven voor relevante zoektermen of literatuur (maar controleer de bronnen altijd zelf!).
- Feedback simuleren: Je kunt AI vragen om feedback te geven op je tekst alsof het een begeleider is — handig om zwakke plekken te ontdekken.
Waar AI (nog) tekortschiet
- Beoordelingskader van jouw opleiding: AI kent niet de specifieke eisen, stijl of voorkeuren van jouw opleiding of begeleider. Wat AI “goed” vindt, is niet altijd wat jouw beoordelaar goedkeurt.
- Diepgaande methodologische keuzes: AI kan uitleggen wat een methode is, maar niet altijd of die methode bij jouw specifieke onderzoek past.
- Kritisch en academisch denken: Een scriptie vraagt om eigen interpretatie en reflectie. AI kan helpen bij het denken, maar niet voor jou denken.
- Ethische en integriteitskwesties: Onzorgvuldig gebruik van AI (zoals tekst overnemen zonder bronvermelding) kan leiden tot plagiaatproblemen.
Wat zeggen studenten zelf?
Bij recente cases van scripties die met behulp van AI zijn geschreven, gaven studenten aan dat AI duidelijke voordelen biedt, maar ook serieuze nadelen kent. Zij beoordeelden het gebruik van AI als volgt:
Voordelen:
AI biedt sterke taalondersteuning, waardoor academisch schrijven — ongeacht de taal — aanzienlijk verbetert. Ook op technisch gebied heeft AI grote voordelen, bijvoorbeeld bij het leveren van code, het opsporen van fouten en het geven van conceptuele uitleg.
Een ander voordeel: AI heeft geen last van stemmingen en beschikt over eindeloos geduld — iets wat bij menselijke begeleiding niet altijd het geval is. Bovendien is AI 24/7 beschikbaar.
Nadelen:
Er kleven echter ook nadelen aan. In emotioneel opzicht kun je je ‘geïsoleerd’ voelen: je mist de motiverende druk en het aanspreekmoment van een menselijke begeleider. Daarnaast mist AI de diepgaande expertise van een ervaren begeleider, bijvoorbeeld bij theoretische kaders of methodologische keuzes.
Een ander nadeel is dat AI de neiging heeft delen van het proces over te nemen en daar een eigen draai aan te geven — soms met funest resultaat.
Het grootste nadeel blijft echter dat AI niet stimuleert om zelf kritisch te denken. Het denkt (nog) te kunstmatig en mist praktische nuance door ervaring en inzicht.
Conclusie
De beslissing om AI in te zetten is een afweging die de student zelf moet maken. Wees je ervan bewust dat AI als begeleider geen wondermiddel is. Het gebruik van AI vergt zelfstandigheid en kritisch denkvermogen. Er is immers geen mogelijkheid om onderweg gecorrigeerd te worden door een menselijke begeleider.
AI biedt veel voordelen als tool, maar bij begeleiding kan slechts een deel van de technische ondersteuning door AI worden overgenomen. De sociaal-emotionele begeleiding blijft mensenwerk. Want in de praktijk verloopt een afstudeerproject nooit precies volgens plan.
Dus… is scriptiebegeleiding nog nodig?
Ja — maar in een andere rol. Begeleiding verschuift van “helpen met schrijven” naar “helpen met denken en keuzes maken.” De ideale combinatie is tegenwoordig: AI + menselijke scriptiebegeleider = sneller, slimmer en veiliger afstuderen.
AI kan het uitvoerende werk versnellen, maar de begeleider zorgt dat je scriptie voldoet aan academische eisen, echt jouw eigen werk blijft, en vooral, de begeleider helpt je als het even tegenzit.
Reactie plaatsen
Reacties