Hoe kun je een scriptie schrijven met AI?

De toekomst van het schrijven van scripties met AI lijkt veelbelovend. Maar zijn ChatGPT en andere AI-tools het ideale hulpmiddel bij het schrijven van een scriptie? Naast de regels en richtlijnen vanuit universiteiten en hogescholen vergt ook het gebruik van AI-tools de nodige zorgvuldigheid. Hoe kun je AI-tools effectief gebruiken bij verschillende delen van een scriptie?

Is AI de toekomst van scripties schrijven?
De toekomst van scripties schrijven met AI lijkt veelbelovend. Zoals in een eerder artikel "Kan ik een scriptie schrijven met AI?"  is aangegeven, moet ons onderwijssysteem nog aan AI wennen. De richtlijnen die universiteiten en hogescholen hebben opgesteld, geven aan dat je niet zomaar AI kunt en mag gebruiken.

Er zitten nogal wat haken en ogen aan het gebruik van AI-tools. Meestal zijn studenten zich er wel van bewust dat AI niet vrij van fouten is en niet zomaar de complexiteit en het kritisch denken van de mens kan vervangen. Als student moet je de door de AI-tool gegenereerde resultaten nog steeds analyseren en beoordelen. Het vergt nog steeds het maken van keuzes. Kortom, wees je ervan bewust dat AI een waardevol hulpmiddel kan zijn tijdens het schrijfproces, maar dat een kritisch oog en eigen analytische vaardigheden altijd essentieel blijven.

Je scriptie of studieopdracht door AI laten maken is natuurlijk niet de bedoeling. Toch kunnen verschillende AI-tools je wel helpen, bijvoorbeeld als zoekmachine, sparringpartner, noodlijn of tweede lezer. Uiteindelijk kan AI een belangrijk verschil maken in efficiëntie en kwaliteit, maar de eindverantwoordelijkheid blijft bij jou, de student.

Waarbij in het scriptieproces kan AI helpen?
AI-tools maken gebruik van natural language processing (NLP)-algoritmes, machine learning en large language models (LLM’s) om geschreven teksten te genereren of te verbeteren. Deze tools worden getraind om patronen te identificeren in enorme hoeveelheden data en gebruiken deze patronen vervolgens om menselijke input (of prompts) te analyseren en een natuurlijk klinkende output te genereren.

Maar dat gaat niet zomaar. Als je gebruikmaakt van AI-tools is het essentieel dat je de juiste vragen stelt en de juiste opdrachten geeft. Het goed definiëren van deze “prompts” is bepalend voor het resultaat. Hieronder vind je een aantal voorbeelden.

1. Een onderwerp bedenken en onderzoeksopzet maken
Dit is misschien wel één van de moeilijkste onderdelen van een scriptie: het onderwerp bedenken en een onderzoeksvoorstel maken. ChatGPT en Gemini zijn AI-tools die goed creatief kunnen meedenken. Je kunt deze tools gebruiken om bijvoorbeeld een onderzoekshiaat te vinden binnen je interessegebied of om inspiratie op te doen voor scriptieonderwerpen.

Voorbeelden van prompts:

• “Ik wil onderzoek doen naar de invloed van AI op procesverbetering in een productiebedrijf. Bedenk tien originele onderzoeksvragen die dit onderwerp goed inkaderen.”
• “Ik wil een maatschappelijk relevante scriptie schrijven over de invloed van EU-regelgeving rond duurzaamheid op woningbouw in Nederland. Mijn onderzoeksvraag moet volgens de studiehandleiding aan de volgende eisen voldoen [plak eisen]. Formuleer een hoofdvraag.”
• “Ik wil voortbouwen op de inzichten uit dit onderzoek [referentie onderzoek]. Mijn hoofdvraag is: [schrijf hier je hoofdvraag]. Welke onderzoeksmethode binnen het veld van de marketingstrategie kan ik hiervoor het beste gebruiken?”
• “Ik zoek een scriptieonderwerp binnen het thema strategisch HRM (SHRM) in de non-profitsector. Ik wil er niet te veel tijd aan kwijt zijn, dus er moet veel informatie over te vinden zijn. Welke onderwerpen raad je aan? Geef een lijst van tien onderwerpen.”

2. Onderzoeksvragen en hoofdlijnen genereren
AI-tools kunnen worden gebruikt om potentiële onderzoeksvragen te genereren of de structuur van een onderzoek op te zetten.
Promptvoorbeeld:
“Ontwikkel drie mogelijke onderzoeksvragen over de invloed van regelgeving op de renovatie van een wooncomplex in de stad Utrecht.”

Vervolgens kun je de antwoorden verfijnen door specifiekere prompts te geven of de tekst zelf te bewerken om ervoor te zorgen dat het resultaat afgebakend wordt of volgens SMART gedefinieerd wordt en daarmee aan jouw eisen voldoet.

3. Literatuur zoeken
Voor het zoeken naar literatuur zijn er verschillende gratis AI-tools die je helpen bij het vinden van geschikte bronnen. AI-tools als ChatGPT of Gemini kunnen ook goed meedenken over manieren waarop je literatuur kunt zoeken.

Vraag bijvoorbeeld aan ChatGPT of Gemini wat goede zoektermen zijn, zodat je die kunt toepassen in zoekmachines zoals Google Scholar. Deze tools gebruiken AI om verbanden te vinden en komen daardoor soms op bronnen die anders moeilijk vindbaar zijn.

Voorbeeldprompt:
“Zoek op internet naar wetenschappelijke artikelen die de volgende uitspraak ondersteunen: topsport is ongezond. Geef deze publicaties puntsgewijs weer.”

Andere handige tools:

• Connected Papers: geeft op basis van citaties grafisch weer welke artikelen verbonden zijn aan het artikel dat je uploadt.
• Elicit: gebruikt AI om op basis van samenvattingen te analyseren of een artikel relevant is voor jouw onderzoeksvraag.

4. Literatuur lezen
Met AI hoef je niet meer tientallen pagina’s door te spitten om bij de gewenste informatie te komen. Een goede tool daarvoor is NotebookLM, een product van Google. Je kunt tot vijftig bestanden uploaden en laten analyseren. Via de chat kun je vervolgens vragen stellen over het document.

Ook ChatGPT kan bestanden lezen en analyseren, maar met de gratis versie loop je al snel tegen het maximum aantal pagina’s aan. Je kunt dan een abonnement nemen of uitwijken naar andere gratis tools zoals Sider.ai of ChatPDF.

5. Statistiek en resultaten analyseren
Wanneer je al verder bent met je scriptie en data hebt verzameld, kun je AI gebruiken bij het analyseren van je onderzoeksresultaten.

Niet alle AI-tools zijn goed in statistiek. AI-taalmodellen zijn geen goede rekenaars, maar ze kunnen wel meedenken over de stappen of code die je kunt gebruiken in statistiekprogramma’s zoals SPSS.

Voorbeelden van prompts:

• “Ik heb een dataset in SPSS met een variabele ‘leeftijd’. Kun je stap voor stap uitleggen hoe ik de variantie en standaarddeviatie kan berekenen?”
• “Mijn sig geeft een waarde van .001 bij een confidence interval 95%. Wat betekent dit? Formuleer je antwoord op een manier die geschikt is voor een wetenschappelijke scriptie.”
• “Ik krijg steeds een foutmelding bij een mediatie analyse met deze code [plak code]. Kun je uitleggen hoe ik dit kan verbeteren?”

Tools als ChatGPT maken nog regelmatig fouten met berekeningen. Een tool die beter werkt voor berekeningen is Wolfram Alpha, al kent die weer beperkingen bij niet-wiskundige informatie.

Transcriptie:
AI-tools zijn ook erg goed in transcriberen. Voor het transcriberen van geluids- of video-opnames van bijvoorbeeld interviews zijn diverse tools beschikbaar, die naast een betaalde versie ook gratis functies hebben. Bij Goodtape kun je gratis drie transcripties van maximaal dertig minuten maken. Turboscribe biedt dagelijks drie gratis transcripties van dertig minuten aan. Let wel: gratis versies hebben vaak wachtrijen.

6. Schrijven
AI blinkt uit in taal en kan helpen bij het ordenen van gedachten of het structureren van tekst. ChatGPT en Gemini zijn goed in schrijven, verbeteren, samenvatten en structureren.

Promptvoorbeeld:
“Geef puntsgewijs een samenvatting van onderstaande tekst.”

Ook kun je AI gebruiken om vaktermen of passende theorieën te vinden. Omschrijf wat je bedoelt en de tool vult het aan.
Houd er wel rekening mee dat je teksten vaak moet herschrijven om ze inhoudelijk en stijlmatig te verbeteren.

7. Bronvermelding
ChatGPT is redelijk goed in het produceren en controleren van bronvermeldingen, mits je voldoende informatie geeft. Ook kan het je literatuurlijst op alfabetische volgorde zetten.

Voorbeelden van prompts:

• “Maak een bibliografische vermelding volgens APA (7e editie) voor het volgende artikel [informatie].”
• “Zet onderstaande literatuurlijst volgens APA (7e editie) op alfabetische volgorde.”

Controleer altijd met de officiële APA-handleiding of alles correct is.

8. Laatste check
Voor een laatste check is AI ook zeer geschikt. Je kunt ChatGPT vragen om je tekst te controleren op tik-, taal-, stijl- en grammaticafouten.

Promptvoorbeelden:

• “Controleer onderstaande tekst op spel-, taal-, typ- en stijlfouten. Maak een lijst met suggesties.”
• “Ik wil in mijn scriptie de volgende inzichten overbrengen: [noteer inzichten]. Komen deze inzichten goed tot hun recht? Zo niet, geef suggesties waar en hoe ik dat kan verbeteren.”

Let dus wel op: als je niet specifiek om een lijst of suggesties vraagt, past ChatGPT de tekst zelf aan, waardoor er inhoudelijke fouten kunnen ontstaan.

Conclusie

Je ziet dat je AI in meerdere fases van het afstudeerproces kunt gebruiken. AI kan dus een waardevol hulpmiddel zijn tijdens het schrijfproces, maar blijf kritisch op de resultaten. Jouw eigen analytische vaardigheden blijven essentieel.

Wees je ervan bewust dat je niet zomaar te werk kunt gaan. Veel universiteiten en hogescholen moeten nog steeds duidelijke standpunten formuleren over het gebruik van AI-tools. Volg altijd de geldende richtlijnen van jouw opleiding. Controleer de studiehandleiding voor de regels omtrent AI in het algemeen en tools als ChatGPT in het bijzonder.